Technologie, privacy en de overheid

Aanleiding
Voor een voorafgaand onderzoek ben ik bezig geweest met het bedenken en ontwikkelen van een nieuwe innoverende toepassing die in samenwerking met de OV-chipkaart het reizen makkelijker zou maken. Het onderzoek destijds leidde tot de conclusie dat er veel mogelijkheden zijn met de OV-chipkaart en de gegevens van reizigers die worden opgeslagen door verschillende instanties.

Nederland is een vooruitstrevend land als het gaat om technologie. Het ontwikkelen van nieuwe innoverende “slimme” informatiesystemen die gebruik maken van de feitelijke databanken die volstaan met persoonsgegevens gaat moeilijk. Het gebruik van persoonsgegevens is in Nederland beschermd door tal van wetten en verschillende instanties die deze waarborgen. De algemene wetgeving hierover:
“Gegevens mogen enkel na toestemming gebruikt worden”. Daarom de vraag: Kun je nieuwe technologische toepassingen en privacy combineren? Om deze vraag zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden, wil ik eerst de begrippen privacy en technologie verduidelijken en daarbij informatie geven over de rol van deze aspecten in de maatschappij.

Privacy
Privacy. Een woord dat vaak wordt uitgesproken. Een begrip dat wij toepassen in het dagelijks leven. De werkelijke definitie van het woord privacy wordt volgens de Nederlandse taal als volgt beschreven: “Persoonlijke vrijheid en het recht om geen last te hebben van andere mensen”. Daarbij komen woorden als “geheim” en “alleen” bij kijken. Privacy wordt gezien als “iets” of een moment dat voor de betreffende persoon bestemd is. Met “iets” wordt vaak een vast object bedoeld dat door een persoon als hoogwaardig beschouwd wordt. Alledag hebben wij dus te maken met privacy. Dit kan een moment zijn voor jezelf, maar het kan ook zijn dat je privacy wenst te delen met anderen.

Technologie
Technologie maakt het dagelijks leven makkelijker door onder andere snelle informatievoorziening en -winning. Dat gebeurt dagelijks via verschillende media. Via het internet, camera’s, chips, in de vorm van mobiele telefoons, maar ook door DNA- analyse en andere nieuwe technologieën worden meer gegevens gegenereerd en opgeslagen. Vaak besluiten wij zelf welke informatie wij willen delen. Maar heel vaak komt het voor dat er onbewust informatie gedeeld wordt. Een voorbeeld daarvan is het gebruik van de huidige mobiele telefoons, ook wel “SmartPhones” genoemd. Door alleen het laten aanstaan van de Global Positioning System (GPS) module in de telefoon is het mogelijk te achter halen waar deze persoon zich bevindt. Onbewust geef je zo informatie vrij. Dit kun je combineren met andere informatie die vrij is gegeven door deze persoon om zo een profiel te op te stellen en patronen te analyseren. Alhoewel dit heel futuristisch klinkt is het iets dat vrij goed mogelijk is.

De overheid staat garant voor veiligheid van de “normale burger”. Het garanderen van veiligheid werkt het beste door controle. Door ons te controleren kan de overheid misdaad tegengaan. Dit gebeurt onder andere door beveiligingscamera’s. Dergelijke camera’s vind je tegenwoordig bijna overal op straat terug. Deze camera’s werken pas als ze real-time gecontroleerd worden. De volgende stap is het ontwikkelen van “smart camera’s” Dit zijn camera’s die zelf in staat zijn te rapporteren als er iets verdachts plaats vindt. Zo kun je proactief optreden, ook door deze camera’s profielen te laten op stellen van personen en deze te analyseren. Een nadeel is dat de normale burger als verdacht wordt beschouwd door de overheid. Een aantal mensen zal hier geen probleem mee hebben. Een feit is dat er nu continu gegevens worden bijgehouden van ons.

Dat wij gesteld zijn op onze privacy is niet gek. Dat de overheid soms de privacy wet schendt in ons voordeel gebeurt al een tijd. De gemiddelde burger heeft daar geen problemen mee, het “veilig zijn” is namelijk een belangrijk aspect in het leven.

Toch zijn er mensen die het vervelend vinden om hun privacy continu te verdedigen. Nadelen van het vrijgeven en koppelen van informatiebronnen zijn er namelijk ook. Want hoe kun je ervan uitgaan dat de persoonsgegevens goed volgens de regels verwerkt zullen worden? Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) controleert of de verwerking van persoonsgegevens via een beveiligde verbinding gebeurt zoals Secure Socket Layer (SSL). Maar vooralsnog kun je niet garanderen dat de persoonsgegevens volgens de regels verwerkt zullen worden. Dan zul je een afweging moeten maken tussen veiligheid en technologisch vooruitgang. Daarom is mijn mening dat wij als samenleving vaker toe moeten stemmen voor het gebruik van de databanken.

Maar hoe kun je deze gegevens op zo’n manier toepassen dat de samenleving daar zijn voordeel mee doet? Dit kan door bijvoorbeeld de gegevens in deze databanken te gebruiken voor nieuwe toepassingen. Als deze gegevens er toch zijn kun je deze gebruiken om ons leven een stuk makkelijker te maken. Als je kijkt naar futuristische films zie je vaak allerlei soorten manieren van snelle en openbare informatiewinning. Om deze toepassingen te kunnen ontwikkelen moet je in staat zijn om gegevens te gebruiken die beschermd zijn door de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). De enige manier om dit te doen is de wetgeving die digitale gegevens betreft milder te maken mits het niet misbruikt word. Zo kan je technologische sprongen maken door informatiebronnen te koppelen.

Conclusie
De overheid is in staat om opgeslagen gegevens te gebruiken voor haar doeleinden. Deze gegevens worden beschermd door verschillende regels. Zo moet elk (overheids-)organisatie die persoonsgegevens bewaart, zich melden bij het CBP. De WBP regelt hoe organisaties moeten omgaan met persoonsgegevens. Volgens Artikel 7, 8 en 9 van het wetboek dient de verwerking van gegevens een gerechtvaardigd doel te hebben.

Om gebruik te kunnen maken van opgeslagen gegevens moet je als ontwikkelbedrijf in staat kunnen zijn deze te benaderen en verwerken. Het gaat hier om praktische gegevens zoals reisinformatie etc. Dit kan door de digitale wetgeving (de omgang met deze informatie in informatiesystemen) milder te maken en door als samenleving vaker toe te stemmen voor het gebruik van de databanken.